فارسی 
زعفران را نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان یکی از گران‌ترین ادویه‌ها می‌شناسند. شاید اصلی‌ترین دلیلی که باعث می‌شوداین ادویه‌ی پرکاربرد تا به این اندازه قیمت خرید بالایی داشته باشد، برداشت زعفران و سختی‌های مربوط به آن باشد. زعفران را نمی‌توان در همه‌ی روزهای سال و مناطق مختلف کشت کرد. فقط در چند هفته و در مناطق گرم و آسیایی امکان کشت زعفران وجود دارد. تولید‌کنندگان زعفران ممکن است تا ۱۹ ساعت کار کنند و با دقت شکوفه‌ها را درو کرده، سپس چند کلاله را از آن استخراج کنند. در آخر، آنها را برای خشک شدن روی حرارت قرار دهند. بعد از این مراحل زعفران آماده‌ی ارسال به بازارهای داخلی و خارجی خواهد بود. آنچه گفته شد خلاصه‌ای از روند کاشت و برداشت زعفران است. در این مطلب قصد داریم نگاهی کامل و دقیق به نحوه‌ی تولید زعفران داشته باشیم. برای کسب اطلاعات بیشتر همراه ما در آتسز بمانید.
آمادگی‌های لازم قبل از شروع فرآیند کاشت
به طور کلی قبل از شروع فرآیند کاشت پیاز زعفران در زمین، لازم است موارد اولیه و آمادگی‌های لازم در رابطه با کاشت محصول در نظر گرفته شود. خاک و آب‌وهوای مناسب کشت محصول، اولین چیزی است که کشاورزان برای کاشت زعفران آن را کنترل می‌کنند.
خاک مناسب
خاک مناسب برای کشت زعفران خاک لومی – شنی است. لومی شنی به میزان ۳۰ درصد سنگ ریزه، رس و ۳۰ درصد سیلت دارد.
بافت مناسب و سبک خاک هم از دیگری معیارهای خاک خوب برای برداشت زعفران است. بافت سبک باعث می‌شود فشردگی و مقاومت آن کم شود و شرایط لازم برای افزایش رشد پیاز زعفران و افزایش گل‌ها فراهم شود. خاک‌هایی که از لحاظ مواد معدنی و آلی بسیار غنی‌اند، مناسب برداشت زعفران نیست زیرا که باعث افزایش نسبت رشد رویشی به رشد زایشی پیاز زعفران خواند بود. نتیحه‌ی آن کاهش بازده محصولات است.
وجود کلسیم، آهک و میزان مناسبی از مواد آلی رشد و پرورش پیاز زعفران را بهبود می‌دهد.
آب و هوای مناسب
ایران یکی از اصلی‌ترین قطب‌های کاشت و تولید زعفران در جهان است. هنوز هم هیچ کشوری نتوانسته به اندازه‌ی ایران صاحب رتبه‌ی اول پرورش زعفران باشد. آب‌وهوا و خاک مناسب این کشور شاید دلیل توجیه‌‌کننده‌ای برای این اتفاق باشد. زعفران در بیشتر مناطق ایران قابلیت کشت دارد ولی مسئله‌ی مهم و اساسی، بازدهی کافی و مناسب زعفران است. وقتی از بازدهی کاشت صحبت می‌شود در واقع هدف اصلی، منظور دوره‌ای به نام دوره‌ی رشد است که برای زعفران در نظر گرفته می‌شود.
دوره‌ی رشد زعفران به معنی حد فاصل فعال شدن گیاه، شروع رشد تا پایان رشد و غیرفعال شدن آن است که به اصطلاح این غیرفعال شدن، زمان استراحت گیاه است. زعفران در مناطقی که دوره‌ی رشد طولانی‌تری دارد، بهتر به عمل می‌آید و کیفیت بالاتری خواهد داشت.
زیرا هر چه این دوره‌ی رشد طولانی‌تر باشد، پیاز زعفران درشت‌تر، جذب بیشتر مواد ریزمغذی و در نهایت کمیت و کیفیتی بالاتر دارد.
زعفران یک گیاه سرما دوست است که با سرد شدن نسبی هوا شروع به رشد می‌کند. به همین دلیل بهترین زمان برای کاشت گیاه از پاییز تا اوایل خردادماه است. یک دوره‌ی ۸تا ۹ماهه که رشد خوب و کافی برای زعفران به جا خواهد گذاشت.
نکته‌ی جالبی که وجود دارد در مورد رشد زعفران در مناطق گرمسیر است. اگر چه زعفران گیاهی سردسیر محسوب می‌شود اما کشت آن در مناطق گرمسیر هم غیرممکن نخواهد بود.
در مناطق گرمسیر به خاطر هوای گرمی که در منطقه وجود دارد، شروع فعالیت گیاه از آبان آغاز شده و تا اواسط فروردین ادامه خواهد داشت. به این ترتیب، دوره‌ی رشد زعفران در قسمت‌های گرمسیر کوتاه‌تر از سردسیر است که خود این موضوع توجیه اصلی تفاوت کیفیت زعفران در این دو منطقه است.
دوره‌ی سرما برای گیاه زعفران مهمترین عامل رشد و کیفیت آن است. در مناطق گرمسیر و زمانی که دوره‌ی رشد زعفران شروع می‌شود، بیشتر مناطق سردسیر اقدام به برداشت زعفران می‌کنند.
آتسز همواره در تلاش بوده تا محصولاتی تازه، سالم و با بهترین درجه کیفیت به مشتریان خود ارائه دهد. با مراجعه به فروشگاه آتسز و دسترسی به زعفرانی که در بهترین و مناسب‌ترین مناطق کشت و برداشت شده، محصولی باکیفیت و خوب تهیه خواهید کرد.
پس از انجام کنترل‌های لازم در مورد خاک مناسب، آب‌وهوای مناسب و خرید و تهیه‌ی پیاز زعفران، نوبت به کاشت آن خواهد رسید.
بهترین زمان برای کاشت پیاز زعفران را باید با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه در نظر گرفت.
آبیاری گیاه زعفران در مراحل داشت
آبیاری زمین‌های کشت زعفران اهمیت زیادی دارند. به شکلی که اگر مراحل آبیاری پیاز زعفران به خوبی و دقت انجام نشود، میزان بازدهی محصول تغییر می‌کند.
- آبیاری اول معمولا در فاصله‌ی ۱۰ تا ۱۵ مهر انجام می‌شود. برای بیدار کردن زعفران آبیاری بایستی زیاد و عمیق باشد. چرا که پیاز کاشته شده در دل زمین با فاصله‌ی ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متری از سطح زمین قرار دارد و زمین برای اولین بار آبیاری خواهد شد. در نتیجه زمین خشک است. برای آماده کردن زمان و شروع فعالیت گیاه، باید زمین به خوبی آبیاری شود و از خواب بیدار شود.
- آبیاری دوم هم بعد از برداشت گل‌های زعفران انجام خواهد شد. معمولا اواخر آبان بهترین زمان انجام این کار است. در این مرحله میزان آب‌دهی کمتر از دفعه‌ی قبل است.
- آبیاری سوم در مناطقی که بارش‌های زمستانی ندارند انجام می‌شود. اگر منطقه‌ی سردسیر هدف برداشت زعفران باشد، بارش‌های زمستانه آب زمین را تامین می‌کند و الزامی به آبیاری مرحله‌ی سوم نیست.
- در مناطق گرمسیر هم این آبیاری در اواخر اسفندماه انجام خواهد شد و به صورت سطحی است.
- مرحله‌ی چهارم آبیاری تنها مناسب مناطقی است که هیچ‌بارندگی زمستانه‌ای ندارد. بین ۲۰ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت بهترین زمان برای آبیاری سطحی و غیرعمیق زمین است.
نکات مهم در مورد آبیاری
- یکی از مواردی که در زمان آبیاری زمین اهمیت دارد، دمای هوا است. بررسی‌ها و تجربیات کسب شده در این مورد می‌گوید، بهترین دمایی هوایی که می‌توان آبیاری زمین را در آن انجام داد نباید کمتر از ۱۲ درجه‌‌سانتی‌گراد باشد.
- مزارع بایستی در طول تابستان آبیاری شوند زیرا که باعث تولید و رشد آفت و بیماری در زمین خواهند بود.
- آبیاری مرحله‌ی سوم باید بعد از کوددهی زمین انجام شود.
- در نظر گرفتن شرایط کلی زمین و محل اقلیم، اصلی‌ترین عاملی است که می‌تواند هریک از مراحل آبیاری یا برداشت زعفران را برای کشاورزان تعیین کند.
کوددهی زعفران
مثل همه‌ی گیاهان قابل کشت و پرورش، کوددهی هم جز قسمت‌های مهم داشت گیاه زعفران است. کود حیوانی و کوددهی تقویتی، دو نوع اصلی کودهایی است که برای پرورش زعفران قابلیت استفاده دارند. در کوددهی حیوانی معمولا از کود گاوی پوسیده که چند سال از عمر آن می‌گذرد استفاده خواهد شد.
بسته به شرایط آب‌وهویی، ارتفاع از سطح دریا و عوامل دیگر، کود تقویتی برای رشد گیاه مشخص و تعیین می‌شود.
مراحل کوددهی
در آبیاری دوم که به صورت سطحی و سبک است، زمان استفاده‌ی مرحله‌ی اول کود است. اواخر آبان‌ها که برداشت زعفران انجام می‌شود از کودهایی که رشد ریشه‌ی زعفران را بهبود می‌دهند استفاده خواهد شد.
کوددهی دوم در اوایل دی‌ماه و شرایط آب‌وهوایی ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد و موقع حضور خورشید «در بهترین حالت: ظهر» انجام می‌شود.
کوددهی سوم تا پنجم در فواصل زمانی مشخص و فصل زمستان باید صورت گیرد. این کار باعث افزایش تعداد پیازچه‌های دختر و سایز آنها می‌شود.
اوایل بهار و قبل از خشک شدن کامل زعفران هم مرحله‌ی آخر کوددهی انجام می‌شود.
برداشت زعفران
بعد از انجام تمام مراحل کاشت و داشت که شامل آمادگی زمین، آبیاری، مراقبت‌های حین رشد و کوددهی‌ها است، زمان برداشت زعفران خواهد رسید. برداشت زعفران یکی از پرزحمت‌ترین مراحل آن است. هیچ ماشین مکانیکی در این فرآیند نمی‌تواند کمک‌کننده باشد و تمام مراحل به صورت دستی و با حضور خود انسان انجام خواهد شد. به همین خاطر، حساسیت زیادی دارد.
برای انجام کامل این مرحله، حدودا ۱۵ تا ۲۰ روز زمان نیاز است.
گل‌ها حدوداً یک روز عمر دارند و اگر در طی این مدت برداشته نشوند، کیفیت اولیه‌ی خود از دست خواهند داد. برداشت هر چقدر هم دیرتر و طولانی‌تر انجام شود، باعث می‌شود تحت تاثیر نور خورشید قرار بگیرند و مجدد روی کیفیت آنها تاثیر بگذارد. کشاورزان برای داشتن یک زعفران مرغوب، پیش از طلوع کامل خورشید اقدام به برداشت زعفران می‌کنند و بعد از آن، برای خشک شدن کلاله‌های زعفران زمان می‌دهند.
برای برداشت لازم است دمای پیازها به هشت درجه‌ی سانتی‌گراد برسد. در برخی مناطق این اتفاق اوایل آبان و برخی مناطق دیگر تا اوایل آذر زمان لازم است.
گل‌ها در روزهای هفتم تا دهم به بیشترین مقدار خود می‌رسند و بهتر است برداشت زعفران نزدیک به این روزها انجام شود.
در منطقه خراسان قبل از طلوع آفتاب و در برخی مناطق مثل همدان، از ساعت هشت صبح گلدهی زعفران شروع می‌شود و تا ظهر یا عصر ادامه خواهد داشت.
زمین‌هایی که کاشت زعفران در آن انجام می‌شود، معمولا در سال اول محصولات زیادی نخواهند داشت. ممکن است فقط تعداد محدودی از پیازها به مرحله‌ی برداشت برسند.
بعد از چیده شدن،گل‌ها به سرعت باید از کلاله‌ها جدا شوند. چون ممکن است طولانی شدن این زمان باعث شود گرده‌های پرچم به سطح کلاله بچسبد.
جدا کردن گل از کلاله
برای داشتن یک محصول خوب و باکیفیت بهتر است کشاورزان در زمان جداکردن گل از کلاله سرعت عمل نشان دهند.
محلی که جداسازی در آن انجام می‌شود هم باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد.
روش جداسازی گل از کلاله
چهار روش مختلف برای جداسازی زعفران انجام می‌شود.
- روش اول یه صورت زعفران دسته است. در این روش سه شاخه کلاله را از بقیه گل جدا می‌کنند و خشک می‌کنند. در این حالت جدا کردن، زعفران دسته وجود خواهد داشت.
- روش دوم به نام روش زعفران سرگل شناخته می‌شود.
- در سرگل کلاله‌ها از محل اتصال به خامه جدا می‌شوند و آماده‌ی خشک شدن خواهند شد. شاخه‌های زعفران سرگل از زعفران نگین کوتاه‌تر است.
- روش پوشال هم دیگر روش جداسازی زعفران محسوب می‌شود. علاوه بر کلاله قسمت‌هایی از خامه هم به آن متصل است و به همان صورت خشک می‌شوند.
- روش نگین آخرین روش جداسازی است که در آن باید شاخه‌های زعفران راست و بدون خمیدگی باشد.
- هیچ‌خامه‌ای در آن دیده نمی‌شود و همان طور که گفتیم، نسبت به روش سرگل، بلندتر است.
جمع‌بندی
توجه به مراحل کاشت، داشت و برداشت زعفران روی کیفیت و سلامت محصول بسیار تاثیرگذار است. محصولات با کیفیت در بهترین و مناسب‌ترین مناطق کشت می‌شوند و با شرایط خوبی پرورش پیدا می‌کنند. وقتی قرار باشد از اعتماد به کیفیت و سلامت زعفران صحبت کنیم، برند‌ها و کارخانه‌های تولید‌کننده اولین قدم برای اعتماد است. صنایع غذایی آتسز از سال ۱۳۹۵ تا به امروز تمام تلاش خود را کرده با بسته بندی زعفران و دمنوش‌های ایرانی به صورت ارگانیک، بهترین و باکیفیت‌ترین محصولات را به دست مصرف‌کنندگان برساند. رضایت و اعتماد مشتریان برای آتسز مهمترین سرمایه است. با مراجعه به فروشگاه آتسز می‌توانید محصولات مورد نظر خود را خریداری کنید.
